Musica Divina

2021 – 500 jaar Philippe de Monte

In 1571, nu 450 jaar geleden, trouwde de aartshertog Karel II met Maria Anna van Beieren. Ze lieten voor hun huwelijk drie hofkapellen optreden, onder leiding van respectievelijk Orlando di Lasso, Philippe de Monte en Annibale Padovano. Het programma van het Zeder consort is hiervan een verklanking. Het laat horen hoe internationaal de componisten in de tweede helft van de 16de eeuw opereerden, maar ook hoe afhankelijk ze waren van hun opdrachtgevers.

De in Mechelen geboren Philippe de Monte is de spilfiguur in ons programma. Hij speelt in het bruisende Europese muziekleven van de tweede helft van de 16de eeuw een belangrijke rol en staat met de belangrijkste componisten van zijn tijd in constante uitwisseling. In 1588 bracht Pierre Phalèse in Antwerpen de verzameling van madrigalen ‘Musica Divina’ uit. We vinden naast composities van de Monte ook muziek van Lasso en Ferrabosco. Ook Byrd kende de Monte persoonlijk.

De componisten gebruikten steeds opnieuw, over de lands- en taalgrenzen heen, composities van collega’s. Ze plaatsten ze in een andere context, maakten vertalingen van de tekst, goten ze in een nieuw polyfoon weefsel of voorzagen ze van de meest kunstige diminuties. De menselijke en goddelijke liefde vormen de rode draad in het Musica Divina programma: ‘Da bei rami’ handelt van de schoonheid van de liefde. In het verhaal van het oude testament ‘Susann’ un jour‘ staat daarentegen het afgrijzen van een jonge vrouw voor twee oudere mannen centraal. Het chanson was zo geliefd, dat het lied zelfs in Engeland in vertaalde vorm verscheen. Maar niet alleen ‘Susann’ maakte de oversteek over het kanaal, ook de madrigaalvorm werd in Engeland ingevoerd door Ferrabosco. De consortblokfluiten van de Bassano’s reisden vanuit Italië mee met deze familie van muzikanten en instrumentenbouwers om met hun wonderwarme klank de Engelse oren te betoveren. Zeder speelt tijdens het ‘Musica divina’ concert op kopies van deze misschien wel beroemdste consortblokfluiten, gebouwd door de vooraanstaande blokfluitbouwer Adrian Brown.